Gaziantep mutfağının düğün ve davetlerde yapılan en özel tencere yemeklerinden biri şiveydiz, baharın gelmesiyle birlikte sofralardaki yerini aldı. İçerisinde kullanılan malzemelerle tam bir doğal antibiyotik deposu olan Şiveydiz, 2018 yılında Gaziantep Belediyesi’nin girişimiyle Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan coğrafi işaret tescili aldı. İşte şiveydiz yemeğinin hikayesi ve püf noktalarıyla evde deneyebileceğiniz bir tarif!
Şiveydizin kökeni
Gaziantepli Türk halk bilimci Cemil Cahit Güzelbey’in notlarında şiveydizin Gaziantep’in Oğuzeli ilçesinde bulunan Şiveydin köyü ya da Oğuz Kağan Destanı’nda adı geçen “şivey” kabilesi ile bağlantılı olabileceğini ifade ediyor. Yine farklı bir kaynakta ise şiveydizin Arapça “Şavi bil dist” adından geldiği tahmin edilmekte. Bu kelime önce “şaveydist”, sonra da “şiveydiz”e dönüşüyor. Köken olarak Arapça “şivey” sözcüğü “şavi” yani doğrudan ateşe maruz kalan et yemeği, “tist” ise yarım küre şeklinde büyük kazan, kenarlı çukur büyük tepsi anlamına geldiği düşünülüyor. Şiveydiz, Suriye’nin Halep kentinde ise “Lahmet Rabiiğ” yani “bahar eti” olarak anılmakta.
Bahar aylarında sofraları şenlendiriyor
İlkbaharın bu çok özel lezzetinde ana malzeme taze sarımsak, bu nedenle mevsimi olan Mart, Nisan ve Mayıs aylarında sofraları şenlendirmekte. İçerisinde kullanılan taze sarımsak, taze soğan, kuzu eti ve nohut sayesinde doğal bir antibiyotik deposu olan bu yemeği özellikle hastalıklara karşı da bağışıklığı güçlendirmekte. Ancak yine de mevsimi dışında da taze sarımsak yerine ince pırasa ile de yakın bir lezzet yakalamak mümkün. Şiveydiz geleneksel olarak yanında bulgur ya da pirinç pilavı ile birlikte servis edilmekte.
Şiveydizi evde denemeyene dersiniz?
Peki ilkbaharın gelmesiyle Gaziantep’te restoran ve evlerde pişmeye başlayan bu muhteşem lezzeti denemeye ne dersiniz? İşte size püf noktaları ile sofralarınızı şölene çevirecek şıveydiz yemeğinin tarifi…
Malzemeler:
½ kg kuzu eti
½ taze sarımsak
½ taze soğan
½ süzme yoğurt
1 adet kuru soğan
1 su bardağı haşlanmış nohut
1 yumurta sarısı
1 yemek kaşığı un
Üzerine eklemek için: zeytinyağı ve nane
Yapılışı: Etinizi kuşbaşı doğradıktan soğanla birlikte biraz çevirip üzerine sıcak su ekleyerek kaynatın. Başka bir tarafta ayıkladığınız taze sarımsak ve taze soğanları, yaklaşık küçük bir parmak uzunluğunda doğrayın. Etiniz piştikten sonra tencereye taze sarımsak ve taze soğanları ekleyin. Yaklaşık 15 dakika sebzelerin dağılmasına izin vermeden kaynatın ve haşlanmış nohutları ekleyin. Bir kase içerisinde yumurta sarısı süzme yoğurt ve unu iyice çırpın. Bu karışıma tencerede pişen sebzeli et suyundan azar azar ekleyerek ılıtın. Daha sonra kasedeki karışımın tamamını tencereye karıştırarak ekleyin. Yavaş yavaş karıştırarak bir iki taşım kaynattıktan sonra altını kapatın. Diğer tarafta zeytinyağı ile yaktığınız naneyi de yemeğin üzerine gezdirin. Yoğurtlu yemekleri piştikten sonra hemen kapağını kapatırsanız yoğurt kesilebilir. Bu nedenle isterseniz tüm hazırlıkları tamamladıktan sonra yoğurtlu karışımı sofraya oturmaya yakın ekleyebilir, daha erken yaptıysanız da tencerenizin kapağını aralık bırakarak kesilmeyi engelleyebilirsiniz. Afiyet olsun.
Şiveydiz ve diğer Gaziantep lezzetleri, Mehmet Ragıp Güzelbey tarafından kaleme alınan Şiveydiz – Gaziantep Mutfağı” isimli bir yayın da bulunmakta.
