Amerika Birleşik Devletleri’nde keşfedilen 15 metrelik dev T-rex iskeleti Hong Kong’da açık artırmayla satışa çıkıyor. Bilim insanları bu satışa şiddetle karşı çıkarken kemik ticaretinin bilme büyük zarar verdiğini söylüyor.
Arkeoloji dünyasının gözü kulağı bu günlerde yaklaşık 68 milyon yıl önce yaşamış dev dinozor iskeletinin satışında. DailyMail’in haberine göre 15 metrelik dev Tyrannosaurus rex iskeleti, keşfetdildiği ABD’den geçtiğimiz günlerde açık artırmada satılacağı Hong Kong’a doğru yola çıktı. Açık artırma ile satılacak dev dinozorun kalıntılar ilk olarak 2020’de Montana’da ortaya çıkarıldı. Paleontologlar, örneğin bilimsel topluluk için başka bir kayıp olduğunu söyledikleri için haberin yasını tutuyorlar. Dinozor kalıntıları özel koleksiyonculara satıldıktan sonra aaraştırma için erişilebilir olmuyorlar.
Bilme hizmet etmesi gerekirken satılacak
Paleontologlar bilme hizmet etmesi gereken dev dinozor iskeletinin para karşılığında satılmasını kınıyor. Christie’s Asia Pacific’e göre, başlangıçta ABD’de ortaya çıkarılan dinozor, Singapur’daki Victoria Theatre & Concert Hall’da henüz tahmini bir teklifi olmayan satıştan önce sergilendi.
T-rex kemiklerinin satışı uzmanlara göre yeni bir trendin başlangıcı ve bu bilim adına çok tehlikeli. Kalıntılar özel bir mülk sahibi tarafından toplandıktan sonra satılıp sonsuza dek kaybolurlar. ABD’li bir paleontolog olan Thomas Carr, bu tür satışların, satılmadan önce iskeletler üzerinde çalışılmış olsa bile, “bilime tartışmasız biçimde zararlı” olduğunu söyledi. Carr, “Güvenli, kalıcı bir koleksiyon, bir bilim insanının bir fosil üzerinde yaptığı gözlemlerin test edilip tekrarlanabilmesini sağlar ve ticari olarak elde tutulan bir fosilin böyle bir güvencesi yoktur” dedi. Bu satışlar tipik olarak, örnekleri doğrudan satın alacak veya onlar için tekliflerini yapmak üzere bir koleksiyoncu gönderecek olan müzeler tarafından finanse edildi, ancak son yıllarda eserler zenginler için sanat eseri olarak değerlendi ve müzeler yüksek fiyatlar ile rekabet edemez hale geldi.
Bir dinozor iskeletinin fiyatı ne kadar?
15 metre uzunluğunda ve 3,086 pound ağırlığındaki yetişkin erkek dinozor, 2020 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde Montana’daki Hells Creek Formasyonu’ndaki özel arazide yapılan kazılarda bulundu. Yaklaşık 80 orijinal kemik bulundu ve dinozor yeniden yapılandırılmış kemiklerle oluşturuldu. Ekipler şu anda sergilenen devasa yaratığı bir araya getirmek için günlerce çalıştı. Bacaklarında ve ayaklarında fosilleşmiş deri bulunan dinozor iskeleti şu anda binlerce insanın tarih öncesi canavarın görüntülerini çekmek için ziyaret ettiği Singapur’da sergileniyor.
Peki bir dinozor iskeletinin fiyatı nedir? İşte bugüne kadar özel koleksiyonculara satılan dinozor kemikleri
1-Gorgosaurus: Temmuz 2022’de New York Sotheby’s’de 6.1 milyon dolara satıldı
2-Hector lakaplı Deinonychus: Mayıs 2022’de New York Christie’s’de 12.4 milyon dolara satıldı
3-Takma adı Big John olan Triceratops: Ekim 2021’de Paris Drouot’ta 7,4 milyon dolara satıldı
4-Allosaurus: Nisan 2018’de Paris Drouot’ta 1,9 milyon dolara satıldı
5-Allosaurus: Aralık 2016’da Paris Drouot’ta 1,3 milyon dolara satıldı
Sergiyi görmeye giden 33 yaşındaki Lauren Lim, “Daha önce hiç gerçek hayattaki bir fosil görmemiştim… Bu beni hayrete düşürüyor çünkü oldukça görkemli” dedi. 37 yaşındaki dinozor meraklısı Richard Chan, çocukluğunu yeniden yaşadığını söyledi. Chan, “Bir sürü Jurassic Park T-Rex figürü topluyorum, bu yüzden gerçek bir tane görmek gerçekten harika” dedi. Christie’s’e göre Shen satıldığında, Asya’daki ilk T-Rex fosili müzayedesi olacak. İzleyiciler dinozoru görünce heyecanlanırken, paleontologlar onun Asya’daki yolculuğunun yasını tutuyorlar. Edinburgh Üniversitesi’nden paleontolog Steve Brusatte, AFP’ye şunları söyledi: “Dinozorların oligark sınıfı için toplanabilir oyuncaklar haline gelmesi üzücü ve bu modanın yakında sona ermesini umuyorum.” Christie’s Asia Pacific’in başkanı Francis Belin, istisnai nesnelerin halk tarafından görülebilmesi için kurumlarda son bulmasını umduklarını söyledi.
Shen için bir rehber fiyat veya satıcının kimliği verilmedi, ancak Belin, önceki bir T-Rex iskeleti olan Stan’in 2020’de New York’ta bir satışta 31.8 milyon dolar aldığını söyledi. Shen’in yaklaşan satışı, yaz boyunca manşetlere çıkan başka bir dinozor müzayedesinin anılarını getiriyor – New York’taki Sotheby’s müzayede evinde 10 metrelik bir Gorgosaurus iskeletinin 6,1 milyon dolarlık satışı. Paleontologlar ayrıca, kaybın bilimsel topluluğa nasıl zarar verdiği konusunda alarm verdi.
DailyMail’e konuşan Carr, “Bu satışlar ateşe atılan bir kitabın son kopyası gibidir – iskelet özel bir koleksiyoncu tarafından satın alındığında, artık bilim adamlarının elinde değildir. İnsanlık hakkında bildiğimiz tek şey sadece sen ve ben. Açıkçası, bu herkes hakkında bilmek için yeterli bilgi değil.’ dedi. Carr, dinozor fosillerinin New York City’deki Doğa Tarihi Müzesi gibi bilim camiasının erişebileceği bir yere yerleştirilmesi gerektiğini, aksi takdirde dünyanın kaybolmuş sayılacağını söylüyor. Ancak müzayede evleri, özel koleksiyonculara yapılan satışların bilime zarar verdiğine dair hiçbir kanıt olmadığını söylüyor.
T-rex’in yaklaşan satışı, yaz boyunca manşetlere çıkan başka bir dinozor müzayedesin akıllara getirdi. New York’taki Sotheby’s müzayede evinde 10 metrelik bir Gorgosaurus iskeletinin (resimde) 6.1 milyon dolarlık satılmıştı.
Sotheby’s Kıdemli Başkan Yardımcısı Cassandra Hatton ise konuyla ilgili şunları söyledi : “Dünyanın tüm büyük müzeleri özel koleksiyonlar olarak başladı ve gerçekten de müze kavramının kendisi erken modern merak dolapları geleneğinden doğdu. ‘Bu örnekler milyonlarca yıldır hayatta kaldı ve milyonlarca yıl daha var olacak; Satıştan hemen sonra çalışmaya uygun olmama ihtimalleri olsa da, gelecekte bir noktada kesinlikle olacaklardır. ‘Özel koleksiyoncular ve araştırma kurumları, fosil örneklerinin uzun süreli korunması için gerekli olan şekillerde birbirlerinden faydalanabilir ve halkı dinozorlar hakkında eğitmenin yanı sıra farkındalık yaratabilir.’
