Yutkunma zorluğu genelde bir çoğumuzun başına gelen bir durumdur. Ancak yutkunma zorluğu sürekli olduğunda bu ciddi bir hastalığın habercisi olabilir! Peki yutkunma zorluğu neden olur? Gastroenteroloji ve Hepatoloji Uzmanı Doç. Dr. Eylem Karatay, özofajit olarak bilinen yemek borusu iltihabı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Özofajit, yemek borusunun herhangi bir iltihabı veya tahrişidir. Yemek borusu, ağzınızdan midenize yiyecek gönderen borudur. Yaygın nedenler arasında asit reflü, bazı ilaçların yan etkileri ve bakteriyel veya viral enfeksiyonlar bulunur. Reflü, mide içeriğinin ve asitlerin yemek borusuna geri döndüğü zamandır. Bu bozukluk, aşağıdakileri içeren çeşitli semptomlara neden olabilir:
- Yutma güçlüğü
- Boğaz ağrısı
- Göğüste ağrılı yanma hissi
Tedavi edilmeyen özofajit, tıbbi bir acil durum olabilen yemek borusunda ülserlere, yara izine ve şiddetli daralmaya neden olabilir.
Tedavi seçenekleriniz ve görünümünüz, durumunuzun nedenine bağlıdır. Çoğu sağlıklı insan, uygun tedavi ile iki ila dört hafta içinde iyileşir. Zayıflamış bir bağışıklık sistemi veya enfeksiyonu olan kişilerde iyileşme daha uzun sürebilir.
Özofajit türleri nelerdir?
Eozinofilik özofajit: Eozinofilik özofajite özofagusta çok fazla eozinofil neden olur. Bu, vücudunuz bir alerjene aşırı tepki verdiğinde gerçekleşir. Çocuklarda bu yemek yemeyi zorlaştırabilir. Yaygın tetikleyiciler şunları içerir:
- Süt
- Soya
- Yumurtalar
- Buğday
- Yer fıstığı
- Fındık ağacı
- Kabuklu deniz ürünleri
Polen gibi solunan alerjenler de bu özofajit formuna katkıda bulunabilir.
Reflü özofajit: Reflü özofajiti genellikle gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) olarak bilinen bir durumdan kaynaklanır. GÖRH, asitler gibi mide içeriği sıklıkla yemek borusuna geri döndüğünde oluşur. Bu, yemek borusunun kronik iltihaplanmasına ve tahrişine neden olur.
İlaca bağlı özofajit: Bazı ilaçları yeterli su olmadan aldığınızda ilaca bağlı özofajit oluşabilir. Bu, ilaçların yemek borusunda çok uzun süre kalmasına neden olur. Bu ilaçlar ağrı kesiciler, antibiyotikler, kemik kaybını önleyen ilaçlar olabilir.
Bulaşıcı özofajit: Enfeksiyöz özofajit nadirdir ve bakteri, virüs, mantar veya parazitlerden kaynaklanabilir. Hastalık veya ilaçlar nedeniyle zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz varsa, bu tür özofajit için yüksek risk altındasınız. Bu tip HIV veya AIDS, kanser ve diyabetli kişilerde yaygındır.
Belirtileri nelerdir?
Özofajit belirtileri şunları içerir:
- Yutma güçlüğü (disfaji)
- Yutulduğunda ağrı (odinofaji)
- Boğaz ağrısı
- Boğuk ses
- Göğüste ağrılı yanma hissi
- Asit reflü
- Göğüs ağrısı (yemek yerken daha kötü)
- Mide bulantısı
- Kusma
- Epigastrik karın ağrısı
- İştah azalması
- Öksürük
Çok küçük çocuklar beslenmede zorluk çekebilir. Sizde veya çocuğunuzda aşağıdaki belirtiler varsa ve aşağıdaki belirtilerle karşılaşırsanız doktorunuzla iletişime geçin:
- Nefes darlığı veya göğüs ağrısı varsa,
- Semptomlar birkaç günden fazla devam ediyorsa,
- Semptomlar düzgün yemek yeme yeteneğinizi etkileyecek kadar şiddetliyse,
- Baş ağrısı, kas ağrıları veya ateş varsa,
- Birkaç dakikadan uzun süren göğüs ağrınız varsa, özellikle de kalp problemleriniz, yüksek tansiyonunuz veya şeker hastalığınız varsa,
- Yemek borunuzda yemek kalmış olabileceğini düşünüyorsanız,
- Bir yudum su bile tüketemiyorsanız.
Teşhisi ve tedavisi nasıldır?
Önce fizik muayene yapılır. Ayrıca biyopsi ile endoskopi, üst GI serisi olarak da adlandırılan baryum röntgeni, cilt testlerini içerebilen alerji testi de istenebilirler.
Tedavi, belirtilerinizin nedenine bağlıdır. Antiviral ilaçlar, mantar önleyici ilaçlar, ağrı kesiciler, oral steroidler ve proton pompası inhibitörleri gibi ilaç tedavileri uygulanabilir.
Durumunuza gıda alerjileri neden oluyorsa, tetikleyici gıdaları belirlemeli ve bunları diyetinizden çıkarmalısınız. Ayrıca baharatlı yiyeceklerden, asitli yiyecek ve içeceklerden ve çiğ veya sert yiyeceklerden kaçınarak semptomlarınızı hafifletebilirsiniz. Sigara ve alkolden uzak durmalısınız. Yemek borusu çok daralırsa ve yemek yemeye neden olursa yemek borusunu genişletmek için bir prosedür gerekli olabilir.
Kronik özofajit, tedavi olmaksızın yemek borusunun daralmasına veya doku hasarına neden olabilir. Kronik asit maruziyeti nedeniyle yemek borunuzu kaplayan hücreler değiştiyse, yemek borusu kanseri geliştirme şansınız daha yüksektir. Tanımlanmış tetikleyicilerden kaçınarak gelecekteki özofajit nöbetleri riskinizi azaltabilirsiniz.
