Emeklilikte Yaşa Takılanlar Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 28 Aralık 2022’de yaptığı açıklamayla yıllardır süren mücadelenin sonuna yaklaştı. Erdoğan yaş şartı olmaksızın prim ve çalışma yılını dolduran tüm EYT’lilerin emekli edileceğini duyurdu. Bir yandan yasal düzenlemenin ne zaman Meclis’e geleceğini bekleyen EYT’liler bu kez de emekli maaşlarına yapılan yüzde 30’luk zamdan yararlanamadıkları yönünde yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi.
2023 emekli maaşlarına yapılan zamların ardından SGK’nın emekli maaşı hesaplama robotuna bilgilerini girip zamlı maaşlarını sorgulatan EYT’liler büyük şaşkınlık yaşadı. Hesaplamalara göre 2022 yılındaki emekli maaşı ile 2023’te zam sonrası alınacak emekli maaşında oran yaklaşık yüzde 18 olarak görüldü. Bununu üzerine sosyal medyada “EYT’lilere düşük emekli maaşı zammı mı yapıldı?” tartışmaları başladı. Milyonlarca EYT’linin merak ettiği konu hakkında Habertürk Yazarı Ahmet Kıvanç önemli bilgiler verdi. Kıvanç’a göre bu durum her yıl yeni emekli olacakların maaşlarının belirlenmesinde güncelleme katsayısı nedeniyle yaşanıyor. EYT’lilere düşük zam uygulanması veya maaş hesaplama robotunda hata söz konusu değil. Güncel hesaplamalar EYT’lile için en yakın maaş tutarını içeriyor.
İşte Ahmet Kıvanç’ın konu hakkındaki görüşleri:
Farkın nedeni güncelleme katsayısı
“Aynı durum her yıl yaşanıyor. Örneğin, 2021’in Aralık ayında emekli olan 2022 Ocak ayı arasında emekli olan çalışan arasında yüzde 17 fark oluştu. Bu yıl ise bu fark yüzde 10 civarında olacak. Yani her yıl yeni emekli olanların yaşadığı durum bu yıl da gereçli olacak. Peki bu fark neden oluşuyor? Emekli aylığı bağlanırken birçok parametre uygulanıyor. Bu parametreler bir araya gelerek emekli maaşı hesaplanıyor. Öncelikle güncel değer hesaplanıp emekli maaşı belirleniyor. Örneğin çalışanın aylık prime göre esas çalışma tutarı 10 bin lira olarak hesaplanır aylık bağlam oranı da yüzde 70 olursa bu çalışan 7 bin lira emekli aylığı bağlanıyor. Sorun ise en son yıldaki güncellemeden kapsanıyor. Yeni emekliler emekli oldukları andan önce yılık yapılan zam oranına göre maaşları hesaplanarak ilk aylıklarını alıyorlar. Diğer yılın zammı eklenirken de bir önceki yılın güncelleme kat sayısı devreye giriyor. Güncelleme katsayısı ise TÜFE oranı ve milli gelirdeki artışın yüzde 30’undan oluşuyor. Milli gelir Şubat ayında belli olacak. Yıllık enflasyon ise yüzde 64.27 olarak çıktı.
Hesaplama arasındaki farkın nedeni ne?
Bununla birlikte 2022 zam oranı olan yüzde 78.86 ile güncellenen yeni emekli maaşı hesaplaması, enflasyon rakamına göre yüzde 64.27 düştü. Hesaplamalar arasındaki fark ise bu nedenle ortaya çıktı. Bunun üzerine de yüzde 30 zam eklendi. Yani esasen yüzde 30 zam maaşlara yansıdı ancak yüzde 78.86’lık zam üzerinden hesaplama yerine yeni yılla birlikte yüzde 64.27 üzerinden uygulandığı için maaş hesaplama tutarı değişmiş oldu. Dolayısıyla SGK maaş hesaplama robotunda bir hata söz konusu değil. EYT çıkması halinde EYT’liler 2023 yılında maaş hesaplama robotu üzerinde görülen maaşı alacaklar. Özel parametreler eklendiğinde maaşta ufak çaplı değişiklikler ise görülebilecek.
