Her anne babanın en büyük dileği çocuklarının sağlıklı bir vücuda sahip olup uzun bir ömür yaşamasıdır. Çocuk sağlığı konusunda en önemli konulardan birisi de kuşkusuz kalp sağlığıdır. Çocukların henüz doğumdan itibaren kalp sağılığı ile ilgili uzman hekimlerin kontrolünden geçmesi bazı olumsuzlukların erken teşhisi ile ileriki yaşlarda büyük rahatsızlıklara karşı önlem almak açısından çok önemlidir. Prof. Dr. Ayhan Çevik anne babalara çocuklarda kalp hastalıkları ve tedavileri ile ilgili detayları anlattı:
Kalpte üfürüm sesi nasıl olur?
Tanımlamak gerekirse kalp üfürümleri muayene sırasında steteskop ismi verilen muayene araçları ile kalp dinlenmesi sırasında duyulan anormal seslerdir. Ancak bu seslerin şiddeti, niteliği gibi ayrıntılı bilgiler ile bazı teşhislere ulaşılabilir. Her kalp üfürümü hastalık belirtisi olmadığı gibi üfürüm olmadan da kalp hastalığı olabilir.
Kalpte üfürüm olması ne demek?
Çocukluk çağında kalp hastalıklarında doğumsal veya edinsel bir çok hastalıkta muayene sırasında üfürüm duyulabilmektedir. Kalp üfürümleri temel olarak masum üfürüm denilen herhangi bir hastalık belirtisi olmayan bir bulgu olabildiği gibi bazen önemli bir hastalığın ilk belirtilerinden birisi de olabilmektedir. Bu nedenle anlaşılabilir olması açısında kalp üfürümlerini iki ayrı grupta değerlendirilmesi uygun olur:
- Masum Üfürümler: Bu tür sesler tespit edilmesi için duyulan seslerin şiddeti, zamanlaması ve çeşitli etkenlerle artıp artmadığı gibi durumlar ile belirlenebilmektedir. Bu sesler bir kalp hastalığının belirtisi olmayıp bazen fizyolojik olarak ortaya çıkabilmekte bazen ise kalp dışı hastalıkların oluşturduğu çeşitli mekanizmalar ile duyulabilmektedir.
- Patolojik veya Hastalıklar İle İlgili Kalp Üfürümleri: Bu tür üfürümler kalp içi yapılar, kapaklar ile ilgili hastalıklar veya büyük damarların hastalıkları sırasında ortaya çıkmaktadır. En sık karşılaşılan başlıca hastalıklar kalp delikleri (VSD, ASD, PDA, AVSD gibi), kalp kapak hastalıkları (kalp kapak darlıkları veya yetersizlikleri gibi), büyük damarların hastalıkları (doğuştan damar anomalileri veya darlıkları gibi) sayılabilir.
Kalpte üfürüm nelere yol açar?
Günümüzde, kalp üfürümleri tespit edildikten sonra ileri tetkikler yapılarak doğru teşhise ulaşmak tercih edilmektedir. Bu amaçla en çok kullanılan teşhis araçları ise EKG ve Ekokardiyografi gibi hastaya yan etki oluşturmayan tetkiklerdir. Hangi hastalara ileri tetkik yapılması gerektiğini çocuk hekimlerinin muayene bulguları karar vermede yardımcıdır. Kalp üfürümlerinin şiddet derecesi bazen hastalıklar ile orantılı olarak arttığı gibi bazen şiddetli ses hafif hastalık ile ilişkili olabilir (örneğin küçük VSD deliği gibi). Bu noktada kalpte duyulan ses veya üfürümler ile hastalığın şiddetinin belirlenmesi doğru olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Bu nedenle Ekokardiyografi ismi verilen ultrasonografi yöntemleri sıklıkla kullanılmaktadır. Bu değerlendirme sonrası kesin teşhise ulaşılabilmektedir.
Üfürüm hastalık mıdır?
Kalp üfürümleri ve diğer kalp sesleri ile bilinmesi ve hatırlanması gereken en önemli husus ile kalp üfürümü olmaması kalp hastalığı olmadığı anlamına gelmeyeceğidir. Bazı hastalıkların kalp üfürümü olmadan sessiz şekilde ilerlediği bilinmektedir. Bazı durumlarda ise kalp üfürümü duyulduğunda hastalık ileri safhaya gelmiştir ve tedaviye cevap olasılığı azalmıştır.
Kalp üfürümü olan çocuklarımızda bu seslerin öncelikle hastalık bulgusu mu yoksa fizyolojik bir durumun göstergesi mi olduğunun tanımlanması ve gerekirse ekokardiyografi gibi teşhis araçlarının kullanılması önerilmektedir. Çocuk hastalıkları uzman hekimler bu konuda yaptıkları değerlendirmeye bağlı olarak gereken ileri testler yapılabilir: Eğer kalp sesi ve üfürümler masum tabiatta ise yani hastalık bulgusu değilse devamlı takip edilmesi ve kontrollere gidilmesi gerekmemektedir. Hastalıklara bağlı üfürümlerin tedavisi bu anormal seslerin sebebinin tedavi edilmesi ile yapılmaktadır.
