Çin’in köpek gribinin insanda tespit edildiğini Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) bildirmesiyle şimdi de gündemde Köpek gribi var. Peki köpek gribi insanlara bulaşır mı? İnsandan insana bulaşıp pandemiye dönüşebilir mi? Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. C. Elif Öztürk, köpek gribi hakkında önemli bilgiler verdi.
İnfluenza hayvanlar üzerinden çok sık değişim geçiriyor
İnfluenza yani grip virüsleri parçacıklı genetik yapısı ve çok değişik hayvanları enfekte edebilmelerinden dolayı sık değişim geçiriyor. Bir hayvanda iki farklı virüs aynı anda bulunduğunda virüsler arasında genetik madde alışverişi olmakta ve virüsler değişime uğramaktadırlar. İnsan enfeksiyonu oluşturabilme kabiliyeti kazanması durumunda epidemik ve pandemik enfeksiyonlar olabilmektedir.
DSÖ’ye ilk kez 3 vaka bildirildi
Avian(kuş) influenza A H3N8 virüsü kuş, köpek ve atlarda enfeksiyon yapar. Yakın zamana kadar köpek gribi ile insan enfeksiyonu bildirilmemişken, 27 Mart 2023 tarihinde, Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Sağlık Komisyonu, avian influenza A(H3N8) virüsü ile teyit edilmiş bir insan enfeksiyonu vakasını Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) bildirdi. Bu, avian influenza A(H3N8) virüsü ile bildirilen üçüncü insan enfeksiyonu vakasıdır. Üç vaka da Çin’den(diğer ikisi bir yıl önce) bildirilmiştir. Bu hastaların yakın temaslıları arasında başka bir vakaya rastlanmamıştır.
Köpek gribi insandan insana bulaşır mı?
Mevcut bilgilere dayanarak, bu virüsün insandan insana yayılma kabiliyetine sahip olmadığı ve bu nedenle ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeyde insanlar arasında yayılma riskinin düşük olduğu düşünülmektedir. Ancak influenza virüslerinin sürekli değişen yapısı nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ), insan (veya hayvan) sağlığını etkileyebilecek dolaşımdaki influenza virüsleriyle ilişkili virolojik, epidemiyolojik ve klinik değişiklikleri tespit etmek için küresel sürveyansın (enfeksiyon bulaşan hasaların takibi) önemini vurguladı.
Enfeksiyon ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. C. Elif Öztürk
Gelecekte insan vakası artabilir!
Kuş gribi virüsleri kuşlardan insanlara bulaşması genellikle sporadiktir(tek tük vakalar) daha önce bildirilen kuş gribi virüsleriyle insan enfeksiyonlarının çoğu, enfekte kümes hayvanlarına veya kirlenmiş ortamlara maruz kalmaktan kaynaklanmıştır. Kanatlı hayvan popülasyonlarında kuş gribi virüsleri tespit edilmeye devam ettiğinden, gelecekte daha fazla sporadik insan vakası olacağı beklenmektedir.
Hayvanlardan bulaşan virüslerde riski en aza indirmek için ne yapmalı?
Enfeksiyon riskini en aza indirmek için canlı kümes hayvanları veya kümes hayvanları veya kuş dışkısı ile kirlenmiş olabilecek yüzeyler gibi yüksek riskli ortamlarla temastan kaçınmanın önemi konusunda halkın farkındalığını artırmalıdır. Ellerin sık sık yıkanması veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanılması ve riskli bir ortamdayken maske takılması tavsiye edilmektedir.Bilinmeyen nedenlerden dolayı hasta veya ölü olan hayvanlarla temastan kaçınılmalı ve durum yetkililere bildirmelidir.İnsan enfeksiyonlarına yol açan zoonotik (hayvanlardan insanlara geçen enfeksiyon) influenza virüslerinin çeşitliliği endişe vericidir ve hem hayvan hem de insan popülasyonlarında sürveyansın artırılmasının yanı sıra her bir zoonotik enfeksiyonun kapsamlı bir şekilde incelenmesini ve pandemiler için planlama yapılmasını gerektirmektedir. İnsandan insana bulaşmayı kolaylaştırabilecek bir viral mutasyonu önlemek için kümes hayvanları çalışanlarına mevsimsel grip aşısı yaptırmaları önerilmektedir. Köpeği olan kişilere bu enfeksiyondan korunmak için; sadık dostlarına “köpek influenza aşısı” yaptırmaları, dışkılarıyla temas etmemeleri hasta hayvanlarla sağlıklı köpekleri temas ettirmemeleri ve temaslarda ellerin 20 saniye sabunla yıkanması ya da el antiseptikleri ile ovulması önerilebilir.
