Deprem uzmanı Jeolog Okan Tüysüz son günlerde peş peşe meydana gelen depremlerle ilgili vatandaşların kafasını karıştıran açıklamalara tepki gösterdi. Prof. Okan Tüysüz sosyal medya hesabı x’ten yaptığı açıklamada depremlerin sebep ve sonuç ilişkisini tek tek anlattı.
İşte Prof. Okan Tüysüz’ün açıklaması…
- Deprem mekanizmasını en iyi anlatan deneylerden biridir. Yayı çekerseniz üstteki kütleye stres uygularsınız ancak sürtünme kuvveti kütlenin hareket etmesini engeller. Yayı yeterince çekerseniz yani yeterince stres birikir ve sürtünme kuvvetini aşarsa kütle aniden hareket eder
- Biriken stres (enerji) kütlenin hareketi (iş) için kullanılır (iş yapılır enerji boşalır) sürtünme kuvveti daha etkin hale gelir ve kütle durur. Yayı çekmeye devam ederseniz yeniden stres birikir ve döngü tekrarlanır. İki döngü arasındaki zaman “tekrarlama periyodu “dur.
- Yer içindeki kuvvetler de kayalara yavaşça stres uygular, stres zamanla birikir, fayların sürtünme kuvvetini geçer fay blokları aniden hareket eder ve deprem olur. Yer içindeki kuvvet etkin oldukça deprem belli aralıklarla aynı hat üzerinde tekrar eder.
- 4- Deneyi birkaç defa yaparsanız gözlemle ya da teorik olarak bir dahaki hareketin ne zaman olacağını belirleyebilirsiniz, çünkü kütlenin ağırlığını, sürtünme kuvvetini, çekme kuvvetini, hareketin ne kadar enerji boşalttığını ölçebilir ve gözlemleyebilirsiniz
- Depremde ise bunların hiçbirini doğrudan ölçemez, doğrudan gözlemleyemezsiniz, bunlar için doğadaki gözlemlere dayanan tahminler/varsayımlar kullanırsınız. İşte bu nedenle depremin zamanı net olarak bilinemez.
- Bir fay onlarca, yüzlerce hatta binlerce kilometre uzun, kilometrelerce derindir ve farklı parçalardan (segment) oluşur. Fayın birbirine sürtünen blokları çok farklı özellikte kayalardan oluşur. Fay içerisindeki sıvıların, sıcaklığın, fay içindeki kayaların ve hatta
- Fay düzleminin geometrisinin tam olarak bilinmesi mümkün değildir. Yerin onlarca kilometre alltında ne oluyor ancak tahmin edebiliriz, doğrudan görme şansımız yok. Üstelik faylar insanoğlu bu dünyada yok iken de vardılar, başlarından ne olaylar geçti
- Bunu bile tam bilmiyoruz. İşte tüm bu nedenlerle depremde bilinmezlikler çoktur. Bir kişi şu gün deprem olacak ya da şu zamana kadar olmayacak diyorsa sorun: Bu söylediklerin hangi bilgiye dayanıyor ve bu bilgileri nereden aldın.
